Kitabxana

orpek ucun evvelde qeyd olunan sebeblerin ekseriyyeti bu iffetli ishle muxalif olanlarin qondardigi yozumlardir. onlar hetta hicabin islami formasini da bele, agila sigmayan, qeyri-mentiqi bir ish kimi qeleme vermek istemishler. aydindir ki, eger insan her hansi bir meseleni ilk baxishdan xurafat hesab etse onun ucun getirdikleri yozumlar da hemin xurafatla mutenasib olacaqdir. eger bu barede tedqiq edenler meseleye biteref yanashsaydilar, islami hicabin sebeb ve felsefesi onlarin baxishlarinda hec de puc ve esassiz shey kimi gorunmezdi. Biz islami hicab ucun eqli nezeriyyelerin tesdiq etdiyi xususi bir felsefe ve sebebin olduguna inaniriq ki, tehlil nezerinden onu islami orpeyin bir nov bunovresi hesab etmek olar.
Bu barede oz nezerimizi beyan etmezden qabaq bir meseleni xatirlatmagi lazim goruruk. o da bundan ibaretdir ki, goresen muasir dovrde qadin orpeyi unvani ile ishledilen "hicab" kelmesinin esl menasi nedir? Hicab kelmesi hem ortmek (mesder), hem de ortuk ve hicab menasina ishledilir ki, ekser hallarda perde menasini da ifade edir. Bu kelme ona gore ortuk mefhumunu catdirir ki, perde ortuk vasitesidir. Luget baximindan her ortuk hicab deyildir. o ortukler hicab adlandirilir ki, perde arxasinda qalmaq menasini catdirsin. Qurani-kerimde Suleyman peygemberin hadisesi ile elaqedar olaraq guneshin quruba enmesi bele vesf edilir: "Hetta tevaret bil-hicabi" -yeni "o vaxt ki, gunesh perde arxasinda mexfi oldu." urek ile qarin boshlugu arasinda olan perde de ereb dilinde "hicab" adlandirilir.
emirel-mominin eli (e)-in Malik eshtere yazdigi gosterishde buyurulur: "Fela tutevvilenne ehticabeke en reiyyetike" "Camaatin arasinda ol, onlarin gozlerinden uzaqda olma; Hicab seni camaatdan ayirmasin, eksine ozunu camaatin gorushleri ve temasi ucun goster ki, zeifler ve bicareler oz ehtiyaclarini ve shikayetlerini sene catdira bilsinler, sen de ishlerin gedishatindan xeberdar olasan."
Ibni xeldun oz muqeddimesinde "Feslun fil-hicabi keyfe yeqeu fid-duveli ve ennehu yezumu indel-heremi" bashliqli fesilde beyan edir ki, "hokumetler teshkil olunan ilk zamanlarda hakimlerle camaat arasinda hec bir fasile yox idi. Lakin tedricle onlarla camaat arasinda perde emele gelib qalinlashmaga bashladi, nehayet xoshagelmez neticeler verdi." Ibni xeldun hicab kelmesini ortuk yox, yalniz perde menasinda ishletmishdir. Hicab kelmesinin qadinin orpeyi baresinde ishledilmesi nisbeten yeni bir istilahdir. Qedimde, xususile feqihlerin istilahinda orpek menasinda olan "setr" sozunden istifade olunurdu. Feqihler ister namaz, isterse de nikah meselelerinde buna ishare ederek hicab kelmesinden deyil, setr kelmesinden istifade edirdiler. Yaxshi olardi ki, bu kelme hec vaxt deyishdirilmeyeydi ve biz ortuk kelmesinden istifade edeydik. cunki, qeyd etdiyimiz kimi, hicabin en meshhur menasi perdedir. eger ortuk baresinde ishledilirse, onda qadinin perde arxasinda qalmasina goredir. Bu ish de coxlarinin bedguman olmasina