Kitabxana

Insanda gunah etmeye olan maraqlari tanimaq ucun bezi metlebleri aydinlashdiririq.
1. Insanda bezi xisletler vardir ki, onlari taniyib onlardan duzgun shekilde istifade etmek lazimdir. Imam Eli (e) buyurur:
"Allah-teala meleklere ancaq eql verdi (onlar hemishe Allaha ibadetle meshguldurlar), heyvanlara ise ancaq qezeb ve shehvet verdi.
وَشَرَّفَ الاِْنْسانَ بِاعْطاء الْجَميعِ
Amma insana onlarin hamisini (eql, shehvet, qezeb) bagishlayib, onu sherefli bir mexluq etdi." Eger insan oz eqlinin isteklerini yerine yetirse, onun Allah yaninda menevi meqami meleklerden de ustun olacaqdir, cunki insanda qezeb ve shehvet oldugu halda, eqlinin dediklerini yerine yetirib; yox eger qezeb ve shehvetinin isteklerine tabe olsa, onda heyvanlardan da ashagi seviyyede olar, cunki o, agli olan halda qezeb ve shehvetin isteklerini yerine yetirib. Quranda oz eqlini bir yana qoyub ancaq heyvani qerizelerden behrelenen insanlar haqqinda bele oxuyuruq:
اُولئِكَ كَالاَْنْعامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّ سَبِيلاً

"Heyvan kimi sheydir onlar, yox heyvandan da beterdiler, dogru yoldan daha uzaq dushubler".
2. Din alimlerinin dediklerine esasen, insanda uc quvve vardir ki, gunaha zemin yaradir.
a) Shehvet quvvesi. Bu quvveden duzgun shekilde istifade olunmazsa, insani fesada ve cirkab bataqligina teref yoneldib onu batirar.
b) Qezeb quvvesi. Bu quvve insanin qezeblenmesine sebebdir. Qarshisi alinmazsa, insani bashqalarina zulm, tecavuz ve eziyyet etmeye vadar eder.
v) Vehshiyye quvvesi. Bu quvve insani ozunu uca tutmaq, butun sheyleri ozu ucun istemek, bashqalarinin huququna tecavuz etmek ve bu kimi gunahlara yoneldir. Gunahlarin mahiyyeti, yaranma sebebleri haqqinda bir az fikirleshsek, onda gorerik ki, onlarin (hamisi da olmasa) cox hissesi bu uc quvveden behrelenir. Bu uc quvve insanin vucudunda zeruridir. Lakin eger onlardan duzgun istifade olunmasa, istenilen qeder gunahlarin meydana gelmesine zemin yaradacaqlar. Metlebin daha da aydinlashmasi ucun bu misala diqqet yetirin: cayin suyu baglar ve ekin saheleri ucun heyat remzidir. Eger cayin qarshisinda bir bend duzeldilse ve cayin suyu o bende yigilsa, bu halda suyun hec bir zereri yoxdur. Eksine suya ehtiyac olan zaman ondan istifade edeceyik. Amma eger cayin qarshisinda bend duzeldilmese, shubhesiz, sel gelende butun evlere, baglara ve ekin sahelerine ziyan vuracaqdir. Insan da beledir. Qezeb quvvesi onun ucun lazimdir ki, ozunu qoruya bilsin. Elece de shehvet quvvesi tebii isteklere cavab vermek ve nesil artirmaq ucun lazimdir. Lakin bu iki lazimli quvve oz hedlerini ashsa ve onlardan duzgun istifade olunmasa, cemiyyetde coxlu cinayetler ve cinsi exlaqsizliqlara sebeb olacaqlar.
Netice:
Yashadigimiz cemiyyeti ve yaxud ozumuzu gunahdan temizlemek istesek, gerek nefsin isteklerinden ve heyvani xisletlerden duzgun yolda istifade edek. Qeyd etmek lazimdir ki, bu kimi qerizeleri normal hala salib adileshdirmeyin ehemiyyetini diger ish ve