Shieler inanirdilar ki, Allahin kitabinda ve Peygemberin (s) sunnesinde beyan olunan islam sherieti qiyamete qeder oz quvvesinde qalmalidir ve onda hec bir deyishiklik edile bilmez. Islam hokumeti hec bir uzr getirmekle sheriet qanunlarinin icrasindan boyun qacira bilmez. Onun yegane vezifesi zamanin telebi olan bezi ishlerde mesleheti nezere alaraq, sheriet qanunlari cercivesinde shura yolu ile mueyyen qerarlar cixarmaqdir; lakin bu hadisenin gedishatinda shielerin siyaset xatirine etdikleri beyet meselesinden ve hemcinin Peygemberin (s) omrunun son anlarinda bash veren "kagiz-qelem" hadise-sinden aydin olurdu ki, xilafetin secki yolu ile olmasinin terefdarlari ve onun icracilari ilahi kitabin bir esas qanun kimi qorunub saxlanmasini zeruri hesab edir ve ona etiqad besleyirdiler. Onlarin nezerine gore Peygemberin sunnesi ve buyurdugu kelamlar bele bir esalete malik deyildir; o hezretin vefatindan sonra onlar sabit qalmir ve oz etibarini elden verir. Onlar inanirdilar ki, islam hokumeti meslehet bildiyi yerlerde onlari icra etmeye biler. Bu nezeriyye sonralar sehabe baresinde neql olunan bir cox revayetlerle quvvetlendirildi. Bu nezeriyyenin en bariz numunesi xelifenin taninmish bir serkerdesi olan Xalid ibni Velidin toretdiyi uzdeniraq hadise idi; o, meshhur sehabe olan Malik ibni Nuveyrenin evinde qonaq kimi geceleyerken onu qefilden oldurdu, bashini kesib ocagda yandirdi ve hemin gece de onun arvadi ile zina etdi! Bu rusvayci cinayetlerin ardinca xelife onun hokumetinde Xalid kimi serkerdeye ehtiyac oldugunu behane ederek, onun baresinde sheriet hokmunu icra etmedi!! Hemcinin xumsu Peygember (s)-in Ehli-beytinden ve o hezretin yaxin adamlarindan kesdiler. Peygemberi-Ekremin (s) hedislerinin yazilmasi birdefelik qadagan olundu. Her hansi bir yerde yazili hedis tapilsaydi, yaxud bir kesden alinsaydi onu zebt edib yandirirdilar.
 Mehemmed ibni Ebi Bekr deyir: omerin dovrunde hedis coxaldi, hedisler onun yanina getirildikde onlarin yandirilmasini emr etdi. Bu qadaganlar rashidi xelifelerinin dovrunden emevi xelifesi omer ibni Ebdul Ezizin zamanina qeder (99-102) davam etdi. Ikinci xelifenin hakimiyyeti dovrunde (13-25) bu siyaset daha qabariq shekilde buruze geldi ve xelife sherietin bezi hokmlerini, o cumleden "temetto hecci"ni, "mute nikahi"ni ve azanda "heyye ela xeyril-emel" cumlesinin deyilmesini qadagan etdi, bir gorushde uc telagin qanuni hokm olmasina icaze verdi ve s. Ilk defe olaraq onun xilafeti dovrunde beytul-mal camaatin arasinda edaletsiz shekilde bolunmeye bashladi. Bu da sonralar muselmanlarin arasinda dehshetli sinfi ziddiyyetler ve qanli cekishmeler yaratdi. Onun xilafeti dovrunde Muaviye Shamda padshahlara mexsus olan seltenet usul-idaresini tetbiq etdi, xelife de onu "ereblerin kesrasi" adlandirdi ve hec vaxt ona etiraz etmedi. Ikinci xelife 23-cu hicri-qemeri ilinde iranli bir qulun eli ile olduruldu. Onun oz gosterishi ile tesis olunan alti neferlik shuranin reyine uygun

Sehifeye kec

Sehife: 1
Cemi Sehife: 6