Mueyyen bir heqiqetden xeberdar oldugumuz vaxt hemin xeberdarliga diqqetli olduqda onun tesirlerinden faydalaniriq. Beli, nezerde saxlanilan merifet reftarlara tesir gosterir. Diqqet elmden ferqli bir heqiqetdir. Bezen insanin elmi olur, amma diqqeti olmur. Mefhumundan xeberdar oldugumuz bir heqiqetin numunelerine diqqetsiz qalmagimiz da mumkundur. Heqiqeti tesirli eden onun numunelerine diqqetdir. Diqqet ne qeder ehateli olarsa, onun tesiri de guclu olar. Namaz ve orucdan bashlamish butun ictimai-siyasi fealiyyetlerimiz Allaha diqqetden tesirlenir. Iman ve diqqetimiz ne qeder guclu olarsa, onlarin emelde tesiri de guclu olar.
 Bilirik ki, iman emelin ruhudur. Amma bunu bilmek bes etmir. Bunu emel meqaminda unutmamaq lazimdir. Yalniz emelde ozunu gosteren iman ve diqqet deyerlidir. Eger Allah-teala Allaha etimad meselesini hezret Musaya beyan edirse, bu o demek deyil ki, Musa bu heqiqetden xebersizdir. Shubhesiz ki, hezret Musa deyilenlere etiqadli bir insandir. Bizim etiqadimiza gore, ilahi peygemberler peygemberliye secilmezden evvel de mesum ve tekallahci olmushlar. Allahin bu noqteleri beyan etmekde meqsedi budur ki, hezret Musanin ve momin bendelerin iman ve diqqeti feallashsin. Yalniz feal iman ve diqqet emele tesir gosterir. Bele bir diqqetin sayesinde insanin merifeti daha da kamilleshir, onun heyatinin butun sahelerine yeterli tesir gosterir. Beli, heqiqi zikr ve diqqet Allahin huzurunun derki ile shertlenir. Bu diqqet guclendikce insanin emel ve reftarlarina daha cox tesir gosterir.
 Allah huzurunun derki ve Ona qelben diqqet dil zikrinden uca bir mefhumdur. Namaz ve diger ibadetlerde ardicil zikr ona gore tez-tez vurgulanir ki, insan qelb zikri vasitesi ile Allahin huzurunu derk edir. Bele bir zikr merifeti feallashdirir, insani qefletden qurtarir. Ilahi merifet feallashdiqca mebuda diqqet artir, emel daha cox tesire meruz qalir. Qelben diqqetle mushayiet olunmayan dil zikri zikrin en ashagi mertebesidir ve reftarlara bir o qeder de tesirli deyil. Emele tesirli zikr qelb zikridir ve onun da oz merheleleri var. Onun en ali mertebesi Allaha kamil diqqet ve insanin bu diqqetde qerq olmasidir. Mebuda diqqetde qerq olan insan hetta ozunu unudur, mebuddan savayi her neyi yaddan cixarir.