Kitabxana

doshune regbeti azalar.
Bashqa bir shair deyir:
en-nefsu ragibetun iza reggebteha
Ve iza tureddu ila qelilin teqne"u
Yeni nefsani istekleri ne qeder cox temin etsen, bir o qeder de artacaqdir. Lakin onu az sheye adet verdirsen, qenaete verdish edecekdir.
Freyd ve onun kimilerin en boyuk sehvi, onlarin qerizelerin motedilleshmesinin yegane yolunu mutleq ve qeydsiz-shertsiz temin edilmesini guman etmekdir. onlar yalniz mehdudiyyetlere, qadaganlara ve onlarin yaratdigi agir ve acinacaqli neticelere diqqet yetirmish ve iddia etmishler ki, bu barede olan her bir mehdudiyyet ve qadaganlar qerizeni daha da tugyanci, azgin, inadkar ve heyecanli edir. onlar bu barede teklif ireli surub deyirler ki, bu qerizeni ram etmek ucun ona mutleq shekilde azadliq vermek lazimdir. Yeni hem qadina icaze verilmelidir ki, ozunu istediyi qeder kishilere gostersin, hem de kishiye icaze verilmelidir ki, istediyi qadinla unsiyyet yaratsin. Bu kimi insanlar hadiseni yalniz bir terefli mushahide etmish ve ona heqiqi yonden qiymet vere bilmemishler. cunki, mehdudiyyet ve mehrumiyyetler qerizeleri mehv ederek daxili iztirablar yaratdigi kimi, onun qarshisinda tam teslim olmaq, tehriklere ve heyecanlanlara meruz qoymaq da onu deli-divane edir. Hec vaxt mumkun deyildir ki, insanlarin butun istekleri temin olunsun. Hetta bir shexsin bele, istek ve arzularinin tamamile temin olunmasi mumkun deyildir. Buna gore de ehtiraslar bogulduqca daxili iztirablar coxalir. Bizim nezerimize gore, qerizeni sakitlesh-dirmek ucun iki shey lazimdir: Birincisi, qerizelerin, ruhi ehtiyaclarin tebii istekler miqdarinda temin edilmesi, digeri ise tehrik edilerek onun coshmasinin qarshisini almaq. Insan tebii ehtiyaclar baximindan muxtelif qazlar yigilan ve oz novbesinde partlayish ehtimalini yaradan neft quyusuna benzeyir. Bele olan halda qazlari xarice cixararaq sonradan tedricen yandirmaq lazimdir, hamisina bir yerde od vurmaq dehshetli partlayish yarada biler. Ictimaiyyetde muxtelif yollarla qerizelerin coshdurulmasi vasitelerini temin edib sonradan bu deli-divane olan, ipe-sapa yatmayan qerizeni sakitleshdirmek isteseler, bu, hec vaxt mumkun ola bilmez. Hec vaxt bele yollarla qerizeleri doydurmaq ve onlari razi salmaq olmaz. eksine, bununla qerizelerin telatumu, iztirabi ve naraziligi artib guclenecek, minlerle ruhi xesteliye ve ondan yaranan cinayetlere sebeb olacaqdir. Cinsi qerizenin heddinden artiq heyecanlandirilib tehrik edilmesinin cox agir neticeleri, o cumleden erken heddi-buluga catmaq, tez qocalmaq ve sair kimi tesirleri vardir. Buradan melum olur ki, bizim boyuk alimlerimiz dogrudan da deqiq hesablamalar uzerinden demishler: "Her kesin isteyini temin etsen, sene muti olar. amma nefsin isteyini temin etsen, yene de sene ferman verecek." exlaq alimleri ozlerinin batini irfan nurlari ile ele ince noqteleri derk etmishler ki, yuxarida adlari qeyd olunan cenablar ve psixoloqlar, bizim esrimizde adlari dillerde dolashan shexsler onu derk ede bilmemishler. amma