Kitabxana

alim! Onlarin senin elinle gorduyu ishler en tecrubeli vezirlerin bele elinden gelmir. Sen onlarin pis ve yaramaz ishlerini ort-basdir edib xalqi onlara teref yoneldirsen".
Insani gunah ishlere teref yonelden ishlerden biri de pis ve nalayiq adamlarla dost olmaqdir. Eksine yaxshi dost da insani yaxshi ishlere yonelden bir vasitedir. Hem elm, hem de tecrube yolu ile tesdiq olunmushdur ki, insan oz yoldashindan mueyyen tesirleri qebul edir. Pis yoldash onun shexsiyyetini, leyaqetini ve heysiyyetini mehv edir, yaxshi dost ise onun shexsiyyetinin duzgun formalashmasinda mustesna rol oynayir. Pis insanlar hetta Nuhun oglunu pis yola cekmeye nail oldular. Lakin Eshabi-Kehfin iti bir nece gece-gunduz pak shexslerle olduqdan sonra insanda olan bezi musbet xususiyyetleri menimsedi.
Quran ayelerinde bu movzu diqqet merkezindedir. Burada onlardan bir necesini numune getiririk:
1. Islam Peygemberinin (s) zamaninda Mekke sheherinde Eqebe ve ubeyy adinda iki butperest bir-biri ile dost idiler. Eqebe hemishe seferden qayidanda evinde sufre acir ve oz qohum-qebilesinin boyuk shexsiyyetlerini evine devet edirdi. O, muselman olmasa da, bu sufreye Peygemberi (s) de devet edirdi. Bir gun eqebe seferden qayitdi. Hemishe oldugu kimi, bu defe de boyuk shexsiyyetleri Peygemberle (s) birlikde evine devet etdi. Qonaqlar geldiler. Sufre hazir idi. Bu vaxt Peygember (s) uzunu Eqebeye tutub dedi:
"Allahin birliyine ve Onun gonderdiyi Peygembere (s) iman getirmesen, senin yemeyinden yemeyeceyem" Eqebe Peygemberin (s) sozunu qebul edib muselman oldu. Onun muselman olmasi xeberi dostu ubeyye catdi. O, Eqebeye etiraz edib dedi:
"Sen oz dininden (butperestlikden) munherif olmusan!".
Eqebe dedi:
Men munherif olmamisham. Lakin bir kishi menim evimde muselman olmasam, yemek yemeyeceyini bildirdi. Onun evimden ac getmemesine gore muselman oldum.
Ubeyy dedi: O kishinin muqabilinde dayanib ona xeyanet etmesen, senden razi olmayacagam".
Eqebe dostunun sozune aldandi ve murted oldu. O, Bedr muharibesinde, dostu ubeyy ise uhud muharibesinde kafirlerin qoshununda helak oldu. Bu hadiseden sonra
"Furqan" suresinin 27-29-cu ayeleri pis dostun sozune qulaq asib munherif olan shexslerin haqqinda nazil oldu. O uc aye bunlardir:
وَيَوْمَ يَعَضُّ الظّالِمُ عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً
يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ اَتَّخِذُ فُلاناً خَلِيلاً
لَقَدْ اَضَلِّني عَنِ الَّذكْرِ بَعْدَ اِذْ جائَنثي وَكانَ الشَّيْطانُ لِلاِنْسانِ خَذُولاً
27: "Zalim kes o gun dizlerine doyer,
"kash Peygemberin (s) ardinca gedib dogru yolu tutaydim!"- deyer."
28: "Vay olsun mene, kash men filankesi ozume dost tutmazdim!"
29: "Agahliq gelmishdi mene, (filankes) meni haqq yoldan azdirdi." Sheytan da hemishe insani duz yoldan azdirir". Bu ayelerden Eqebe ve onun kimi pis adamlarla dost olanlarin qiyamet gunundeki veziyyetleri aydin olur. 29-cu