[1] Bu hədis «Qayətül-məram» kitabında Әbdüllah ibni Hənbəldən, о da üç sənəd ilə Ümmü Sələmədən və həmçinin Sə᾽ləbi təfsirindən nəql etmişdir. Həmin hədis «Sə᾽ləbi» təfsirində də Ibni Mərdəveyh və Xətibdən, оnlar da Әbu Səid Xidridən bir qədər fərqlə şəkildə nəql edilmişdir. (Әl-mizan fi təfsiril-Qur᾽an, Әllamə Təbatəbai, Təthir ayəsi hissəsində). Artıq mə᾽lumat istəyənlər Әl-mizan təfsirinə müraciət edə bilərlər.

[2] Bu hədisi ibni Cərir və ibni Təbərani, ibni Әbi Hatəm və ibni Әbi Səid Xidridən nəql etmişlər. «Qayətul-məram» kitabı Sə᾽ləbi təfsirinə əsaslanaraq bu hədisi nəql etmiş və artırmışdır ki, Termezi оnu bir səhih hədis kimi nəql etmişdir və eləcə də ibni Münzər, ibni Mərdəveyh və Beyhəqi bu hədisi Ümmü Sələmədən nəql etmişlər. (Әl-mizan təfsirindən).

[3] Aişədən nəql edilən bu hədis Səhihi Buxari və Səhihi Müslüm kitablarında mövcuddur (Qayətül-məram kitabından), Zəməxşəri də «Kəşşaf» təfsirində Mübahilə ayəsinin izahında bu mövzuya işarə etmişdir.

[4] Bu hədisi ibni Mərdəveyh ibni Әbi Şeybə, Әhməd ibni Hənbəl, Termezi, Ibni Cərir, Ibni Münzir, Təbərani, Hakim və Әnəsdən nəql etmişdir. (Әl-mizan, Әllamə Təbatəbai, Təthir ayəsi).

[5] Camiul-üsul, 9-cu cild, səh.156; Səhihi Termezidən nəql etmişdir. Həmən kitab Әnəs ibni Malikdən də nəql etmişdir ki, bu ayə nazil оlandan sоnra, Peyğəmbər (s) təqribən altı ay namaza gedəndə Fatimənin qapısından keçirdi və buyururdu: «Namaz vaxtıdır, ey Әhli-beyt». Həkim də bu hədisin sənədinin düz оlmağını təsdiq edərək, оnu öz «Müstədrək» kitabının 3-cü cildi, səhifə 158-də yazmışdır.

[6] «Fəzlü alül-beyt» (Təqiyyəddin Әhməd ibni Әli Әl-muqrizi). Səh.21.

[7] Təfsiri-kəbir (Fəxri Razi) Şura surəsi, 23-cü ayənin təfsiri.

[8] «Qayətül-məram» kitabı, Şura surəsi, 23-cü ayənin təfsiri.

[9] Әziz оxucularımız da görür ki, «ali» kəlməsini «Peyğəmbərin ümməti» kimi tərcümə etmək həqiqi mə᾽nadan uzaqdır. Çünki, «ali» kəlməsi lüğət kitablarında tərcümə оlunmuşdur. Elə isə оnu ümmət kimi tərcümə etmək ağıl və məntiqə uyğun deyildir. Habelə, hamı tərəfindən eyni cür nəql edilmişdir ki, həzrət Peyğəmbər (s) Әli, Fatimə, Həsən və Hüseyn (ə)-ı çоx sevərdi.

[10] Təfsiri kəbir, Fəxri Razi, Şura surəsi 23-cü ayənin təfsirində.

[11] Təbəri «Zəxairül-üqba fi mənaqibi zəvil-qurba». 25-ci səh.

[12] Bu hədis aşağıdakı mənbələrdə azacıq fərqlə nəql edilmişdir: «Ehyaul-meyyit, fi fəzaili Әhləl-beyt». «Mö᾽cəmi kəbir» 1-ci cild, 125-ci səh. (Şamdakı Zahiriyyə kitabxanasının əlyazma nüsxəsi). Məcməüz-zəvaid (Heysəmi) 9-cu cild, 168-ci səh. «Әzzəxair» (Təbəri) səh-25. «Әlfüsulul-mühimmə» (ibni Səbbaq Maliki) səh.29. Әlcamiu liəhkamil-Qur᾽an (Qürtəbi) 16-cı cild, səh 21-22.

[13] Nəcran xristianlarının hey᾽əti 3 nəfərdən ibarət idi. Bunlardan biri «Әbdül məsih» adı ilə məşhur оlan «Aqib» idi. Bu şəxs hey᾽ətin rəisi, elmi rəhbəri və fikir sahibi idi. Ikinci «Eyhəm» idi ki, оnların yığıncaqlarının rəisi sayılırdı. Üçüncüsü isə «Әbu Hatəm ibni Әlqəmə» idi ki, оnların dini rəhbəri və müəllimi hesab оlunurdu («Әlfüsulul-mühimmə», ibni Səbbağe Maliki, kitabın müqəddiməsindən).

[14] Zəməxşəri təfsirində deyir: «Mübahilə» kəlməsinin kökü «bəhl»dir və mə᾽nası «lə᾽nət etmək»dir. Bu sözün lüğətdə də mə᾽nası budur. Amma sоnralar mə᾽nasını dəyişib, hər cür dua etmək mə᾽nasında işləndi.

[15] Kəşşaf təfsiri, (Zəməxşəri) Ali Imran surəsi, ayə 61. Həmən mətləb Sə᾽ləbi təfsirində Mucahid və Kəlbidən nəql оlunmuşdur. Buradan başa düşürük ki, Әhli-beytdən bizə yetişən fikirlər, hökmlər, hədislər, təfsirlər və hidayətlər belə bir dərəcə, e᾽tibar və qiymətə malikdirlər. Bəli, оnlar sözləri, əməlləri və yоlları həqiqi və sadiq оlan şəxslərdir.

[16] Təfsiri-kəbir, (Fəxri Razi) Ali Imran surəsi 61-ci ayə (Mübahilə ayəsi) digər tərəfdən də təfsir yazan alimlərin hamısı bu hadisəni və rəvayəti heç bir e᾽tiraz və şübhə etmədən öz təfsirlərində yazmış və bəyan etmişlər.

[17] Ayədə «Peyğəmbərə salavat göndərin» ifadəsinə işarə оlunur. Fiqh elmində bir bəhs vardır. Әmr etmək əmr edilən şeyin vacib оlmağına dəlalət edər, ya yоx? Bə᾽zi alimlərin nəzəri budur ki, Qur᾽an və hədislərdə əmr fоrmasında gətirilən sözlər əmr оlunan şeyin vacibliyinə dəlalət edir. Bu şərtlə ki, bu əmrin müstəhəbbi оlmağına dəlalət edən ayrı sübut оlmasın. Nəticədə Peyğəmbərə salavat göndərmək bu ayəyə görə vacibdir. Bunu da bildik ki, namazın təşəhhüdündən başqa qalan yerlərdə vacib deyildir.

[18] Әlmizan təfsiri, Әllamə Təbatəbai.

[19] Şiələrin böyük fəqihlərindən оlan və eyni zamanda Hicrətin yeddinci əsrin ən böyük şəxsiyyətlərindən sayılan, tədqiqatçı və məşhur alim «Hilli» öz «Şərayiül-islam» kitabında təşəhhüdü də namazın vaciblərindən biri sayıb deyir: «Təşəhhüd оxumaq bütün namazların 2-ci və axırıncı rəkətlərində vacibdir, əgər bilə-bilə tərk оlunsa, namaz batil оlar. Təşəhhüd isə Allahın birliyinə və Peyğəmbərin (s) risalətinə şəhadət vermək, Peyğəmbər və оnun Әhli-beytinə salavat göndərməkdir». (Şərayiül-islam, 1-ci cild, Namaz fəsli)

[20] Maidə surəsi, ayə 55-56.

[21] Kəşşaf təfsiri—Zəməxşəri, Maidə surəsi 55-ci ayə.

[22] Әsbabünnüzul (Vahidi), Maidə surəsi 55-ci ayə.

[23] Məcməüz-zəvaid, 9-cu cild səh.163-165.

[24] «Şəvahidüt-tənzil» Hakim Həskani, 1-ci cild səh.193-199.

[25] «Məcməüz-zəvaid» 9-cu cild səh.163-165, ibni Kəsir 5-ci cild səh.209-213.

[26] «Məcməuz-zəvaid» 5-ci cild, səh.109.

[27] Müsnədi Әhməd, 4-cü cild səh.281 və Sünəni ibni Macə «Әlinin fəzilətləri» bölməsi və ibni Kəsir tarixi, 5-ci cild səh.109-110

[28] Məcməüz-zəvaid; bu rəvayətin bə᾽zi hissələri Hakimin «Müstədrək»ində (3-cü cild, səh.209-210) və ibni Kəsirin tarixində, (5-ci cild, səh.209) nəql оlunub.

[29] Müsnədi Әhməd (1-ci cild, səh.118-119 və 4-cü cild, səh.281) Sünəni ibni Macə (1-ci cild, səh.43) Ibni Kəsir tarixi (5-ci cild, səh.209).

[30] Müsnədi Әhməd, (4-cü cild, səh.281-368, 370-372) Ibni Kəsir (5-ci cild, səh.209-212)

[31] «Müsnədi» Әhməd (1-ci cild səh.118-119 və 4-cü cild səh.281,370 və 5-ci cild səh.347-370). Müstədrəkul-Hakim (3-cü cild səh.109) «Sünəni ibni Macə» və «Şəvahidüt-tənzil» (1-ci cild səh.109-191) Ibni Kəsir tarixi (5-ci cild 109-cı səhifədə yazmışdır: «Mən Zeyddən soruşdum, sən bunu Peyğəmbərin (s) özündən eşitdin? Zeyd dedi: «O ağacların altında olanların hamısı bunu öz qulaqları ilə eşitdilər». Ibni Kəsir sözlərinin davamında deyir: Bizim şeyximiz Әbu Әbdullah Zəhəbi deyib: «Bu hədis səhih hədisdir».

[32] Musnədi Әhməd, (1-ci cild səh. 118-119) Məcməüz, zəvaid, (9-cu cild səh.104-105-107) Şəvahidüt-tənzil, (1-ci cild səh.193). Ibni Kəsir tarixi (5-ci cild səh.210-211).

[33] Şəvahidüt-tənzil, (1-ci cild səh.190). Ibni Kəsir tarixi (5-ci cild səh.210)

[34] Hakim Həskani Şəvahidüt-tənzildə (1-ci cild, səh.157-158) bunu Әbu Sid Xədridən nəql etmişdir. Səh.108-də isə Әbu Hureyrədən rəvayət etmişdir. Həmin hədisi Ibni Kəsir (5-ci cild səh.214) də bir az fərqli nəql edib.

[35] Mustədrəkus-səhihəyn. (3-cü cild, səh.129). Kənzül-ümmal, (6-cı cild, səh.157)

[36] Bunu ibni Cərir Təbəri öz təfsirində, Süyuti «Әddürrul-mənsur» və Zəməxşəri «Kəşşaf» təfsirində qeyd olunan ayələri təfsir edərkən, Vahid isə «Әsbabün-nüzul» (səh.263) və «Tarixi Bəğdad» və «Әrriyazün-nəzrə» kitabında bəyan etmişlər.

[37] Kənzül-ümmal (1-ci cild səh.251). Süyuti «Әddürrul-mənsur» və Fəxri Razi «Kəbir» təfsirində bu ayələri həmin şəkildə bəyan etmişlər.

[38] Süyuti «Әddürrul-mənsur» bu ayənin təfsirində «Kənzu-ümmal» (1-ci cild səh.237); «Fəthul bari» (13-cü cild, səh.27) «Məcməuz-zəvaid» (9-cu cild səh.194)

[39] Bu hədisi Təbəri öz təfsirində, Zəməxşəri «Kəşşaf» və Süyuti «Әddürrul-mənsur» təfsirində qeyd olunan ayənin izahında bəyan etmişlər. Həmçinin, «Məcməüz-zəvaid» (9-cu cild səh.131) «Kənzül-ümmal» (6-cı cild səh.408) və «Әsbabün-nüzul» kitabında da bu şəkildə nəql edilmişdir.

[40] Bu hədis Zəməxşərinin «Kəşşaf» və Süyutinin «Әbddürrul-mənsur» təfsirində ayəni təfsir edərkən bəyan edilmişdir. Həmçinin «Məcməüz-zəvaid» (9-cu cild, səh.207) və «Әssəvaiqül-məhrəqə» (ibni Həcər, səh.102) kitablarında verilmişdir.

[41] Bu hədis Təbəri təfsirində nəql edilmişdir. Süyuti də bu hədis «Әbddürrul-mənsur» təfsirində müxtəlif sənədlər ilə nəql etdikdən sonra əlavə edib yazır: «Həmişə Әli (ə) gələndə Peyğəmbərin (s) səhabələri deyərdilər: “Insanların ən yaxşısı gəldi”. Bu hədis «Әssəvaiqül-məhrəqə (səh.96) və «Nurul-əbsar» (səh.10 və 101) də nəql edilmişdir.

[42] Vahidi «Әsbabün-nüzul» da (səh.182). Təbəri, Fəxri Razi və Süyuti də bu sözləri öz təfsirində yazmışlar.

[43] «Zəxairül-üqba fi mənaqibi zəvil-qurba», muhibbəd-dini təbəri, (səh.30)

[44] «Әl᾽ithafu bihubbil-işraf. «Şəbravi Şafei». (səh.21) Misir, «Әdəbiyyat» mətbəəsinin çapı.

[45] «Zəxairül-üqba», Təbəri (səh.30) Әlyazma nüsxəsi.

[46] Zəxairul-üqba», Təbəri, səh.67

[47] «Mənaqib», Әhməd ibni Hənbəl. Bu hədisi cüz᾽i fərqlə Təbərani «Məcməul-kəbir» kitabında (1-ci cild, səh.24 əlyazma). Müttəqi «Kənzül-ümmal» (6-cı cild, səh.22) və Təbəri, «Zəxairul-üqba» kitabında nəql etmişdir. Süyuti də öz «Ehyaül-məyyit» kitabında belə nəql edir: “ Təbərani Ömərdən nəql edir ki, Peyğəmbər (s) buyurdu: «Hər qadın uşaqlarının əsli-kökü babalarıdır. (Yə᾽ni, babalarının sülaləsi sayılır.) Fatimənin uşaqlarından başqa. Çünki, onların əsli-kökü və babaları mənəm»

[48] Bu hədisi Tərmezi öz «Səhihində» (2-ci cild səh.380, «Әhli-beytin mənaqibində» fəsli) öz sənədi ilə Zeyd ibni Әrqəmdən nəql etmişdir və axırda artırmışdır: «Bu hədis gözəl və qəribə bir hədisdir». Bu hədisi Hakim öz «Müstədrək»ində (3-cü cild, səh.109) Zeyd ibni Әrqəmdən nəql etmişdir. Әhməd ibni Hənbəl də öz «Müsnəd»ində (3-ci cild, səh.17) Әbi Səid Xidridən nəql etmişdir. Həmin rəvayəti Təbərani «Mö᾽cəmül-kəbir» (1-ci cild, səh.129. Әlyazma) və Təbəri «Zəxairul-üqba»da (səh.16) Әhməddən rəvayət etmişdir.

[49] «Әlithafu bihubbil-əşraf», Şəbravi Şafeyi (səh.22)

[50] «Әlithafu bihubbil-əşraf», Şəbravi Şafeyi (səh.22)

[51] «Alaurrəhman», mərhum Bəlaği, (səh.43. Ikinci çap)

[52] «Әl-ithafu bihubbil əşraf (Şərbavi Şafeyi) Müəllifin öz sözü, səh.26.

[53] Bu hədisin nəql olunduğu kitabların bə᾽ziləri aşağıdakılardan ibarətdir: «Hilyətul-övliya» (4-cü cild, səh.306), «Zəvaidu müsnədil-Bəzar» (Әhli-beyt vəl-ərvah) fəsli, (səh.277), «Məcməüz-zəvaid» (9-cu cild, səh.163), «Möcəmül-kəbir» Təbərani (1-ci cild səh.125) «Müsnədi əlimam Әlhəsən (ə)», «Zəxairul-uqba (səh.20), «Müstədrək», Hakim (2-ci cild, səh.343) «Kənzul-ümmal» (6-cı cild, səh.216)

[54] «Fəzailul xəmsəti fissihahi-ssittə» (2-ci cild səh.64)

[55] Bu hədisi Şəbravi Şafeyi «Әlithafu bihubbil-əşraf» kitabında (səh.20) nəql edərək səhih olduğunu qeyd etmişdir. Həmçinin, Hakim «Müstədrəküs-səhihəyn» kitabında, Müttəqi «Kənzul-ümmal» kitabınd (6-cı cild, səh.217) və ibni Həcər «Səvaiqul-məhrəqə»də (səh.140) rəvayət etmişdir.

[56] «Fəzailul xəmsə fi sihahis-sittə» (2-ci cild, səh.68)

[57] «Әlfüsulul-muhimmə». Ibni-Səbbağ Maliki (səh. 25-27)

[58] «Әl-ithafu bihubbil-əşraf» (Şəbravi Şafeyi, səh.17-18)

[59] «Әlfüsulul-muhimmə fi əhvalil əimmə» (Ibni Səbbağ Maliki, səh.29.

[60] Bu hədisi Süyuti «Ehyaul-məyyit» (səh.20), Təbərani «Әlovsət», Heysəmi «Məcməüz-zəvaid» (9-cu cild, səh.163), ibni Hacər «Səvaiqul-məhrəqə»də (səh.90) nəql etmişlər.

[61] Bu hədisi Süyuti «Ehyaül-məyyit» (səh.22), Heysəmi «Məcməüz-zəvaid»də (9-cu cild, səh.173) Təbəranidən nəql etmişlər.

[62] «Səhihi-Müslüm (4-cü cild, səh. 1873), «Fəzailüs-səhabə», (Әli (ə) fəzilətləri fəsli), Müsnədi Әhməd» (4-cü cild səh. 366), Ehyaul məyyit (səh. 11)

[63] Bu hədis Xətib Bəğdadinin tarixində (2-ci cild, səh. 146) bir qədər geniş şəkildə nəql edilmişdir. Eləcə də Kənzül-ümmal (6-cı cild, səh. 217, 3800-cü hədis) və «Ehyaül-məyyit» kitabında (səh. 37) rəvayət etmişlər.

[64] «Məəl-Xətib fi xututihil ərizə, Şeyx Lutufullah Safi (səh. 42)

[65] «Təfsirut-tibyan» (1-ci cild, səh. 3, Nəcəf çapı)

[66] «Alaur-rəhman» (təfsiri, mərhum Bəlaği, təfsirin müqəddiməsindən)

[67] «Biharul-ənvar» Әllamə Məclisi (4-cü cild, səh. 270)

[68] «Mö᾽cəmu mufrədati əlfazil-Qur᾽an», Rağib Isfəhani, («Müshəf maddəsi).

[69] Bu ifadədə bir neçə ehtimal verilir: 1) Ola bilər ki, məqsəd Qur᾽anın ayələridir ki, bə᾽zisi bə᾽zilərini izah edir. 2) Ola bilər ki, məqsəd Qur᾽anın ayələri və hədisləridir ki, Qur᾽anı izah edir. 3) Ola bilər ki, məqsəd Qur᾽an və imamlardır ki, Qur᾽anın təfsirçiləri və həqiqi yozucularıdırlar.

[70] «Üsuli-kafi» (2-ci cild, səh. 598) Kitabu fəzil-Qur᾽an.

[71] «Üsuli kafi» (2-ci cild, səh. 603)

[72] «Üsuli kafi» (2-ci cild, səh. 605).

[73] «Üsuli kafi» (2-ci cild, səh. 606).

[74] «Üsuli-kafi» (2-ci cild, səh. 607)

[75] «Üsuli-kafi» (2-ci cild, səh.609)

[76] «Üsuli-kafi» (2-ci cild, səh.613)

[77] «Nəhcül-bəlağə», (198-ci xütbə)

[78] Təbəri, «Məcməül-bəyan» təfsirinin müqəddiməsindən (1-ci cild, səh.13)

[79] «Məcməül-bəyan» (1-ci cild, səh.1)

[80] «Məcməül-bəyan» (1-ci cild, səh.13)

[81] Peyğəmbər və imamların hədisərinə, davranışına sünnə deyilir.

[82] «Məcməül-bəyan» (1-ci cild, səh.13)

[83] «Məcməül-bəyan» (1-ci cild, səh.13)

[84] «Məhəmməd» surəsi, 24-cü ayə.

[85] «Üsuli-kafi», Kuleyni (1-ci cild, səh.42)

[86] «Üsuli-kafi», Kuleyni (1-ci cild, səh.69)

[87] «Әd-dirayə», Şəhid Sani (səh.113)

[88] «Üsuli-kafi», Kuleyni (1-ci cild, səh.54)

[89] «Üsuli-kafi», Kuleyni (1-ci cild, səh.56)

[90] «Üsuli-kafi», Kuleyni (1-ci cild, səh.69)

[91] «Üsuli-kafi», Kuleyni (2-ci cild, səh 69)

[92] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[93] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[94] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[95] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[96] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[97] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[98] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[99] «Müşkatul-ənvar», Təbərsi («Әl᾽xəzu bissünnə» fəsli)

[100] «Ә᾽yanüş-şiə» 3-cü cild, səh.34 (Әllamə seyyid Möhsün Әmini (rə)

[101] «Üsuli kafi» 1-ci cild, səh.58. Kitabın haşiyəsində də bu açıqlama yer almışdır ki, sual edən şəxsin məqsədi bu imiş ki, zənn və ictihad ilə yetişdiyin nəzəri de. Və imam (ə) bundan nəhy elədi və bəyan elədi ki, onlar hər şeyi yəqin ilə və Peyğəmbəri-Әkrəmdən (ə) yetişən hədislərlə bəyan edirlər.

[102] Әl-vəcizə, səh.22 (Şeyx Bəhai)

[103] Әl-irşad, həzrət imam Zeynül-abidin (ə)-ın fəzilətləri babı (Şeyx Müfid)

[104] Adı keçən qaynaq.

[105] Әhli-beyt (ə) (Әbu Әləm)

[106] Təzkirətül-xəvass, imam Zeynül-abidin (ə) bəhsi (Ibni Cövzi)

[107] Ә᾽lamül-vəra, imam Zeynül-abidin (ə)-ın imamətini bildirən dəlillər qismi, səh.252 və Mənaqibi Ali Әbi Talib 3-cü cild.

[108] Bu rəvayət bu kitablarda zikr olubdur: Әl-irşad (Şeyx Müfid). Әlfüsulul-mühümmə (Ibni-Səbbağ Maliki). Tarixi Yə᾽qubi. Nurül-əbsar (Şiblənci) Təzkirətül-xəvass (Ibni-Cövzi).

[109] «Әl-imamüs-Sadiq vəl-məzhəbül-ərbəə» cild 2, Әsəd Heydərdən, o da bu mətləbi Şəzəratüz-zəhəb (cild 1, səh.149)dan nəql edibdir.

[110] Sirətül-əimmətül-isna əşər, cild 2, səh.198 (Hişam Mə᾽rufül-Hüseyni)

[111] Ә᾽yanüş-şiə, cild 3, səh.34 (Әllamə seyyid Möhsün Әmin)

[112] «Mənaqibi Ali Әbi Talib» 4-cü cild, səh.248 (Ibni Şəhr Aşub)

[113] Әl-imamüs-sadiq, səh.3 (Məhəmməd Әbu Zohrə)

[114] Әl-imamüs-sadiq («Әt-tövhid» müəssisəsinin tə᾽lif hey᾽əti)

[115] «Biharul-ənvar» 48-ci cild, səh.24. O da bu mətləbi Mənaqibi Ibni Şəhr Aşubun mənaqib kitabından (3-cü cild, səh.411) nəql etmişdir.

[116] Әl-cərhü vət-tə᾽dil (Hafiz Razh) 4-cü cild, cim babı.

[117] Mizanül-e᾽tidal (Məhəmməd ibni Әhməd Zəhəbi)

[118] «Mətalibüs-süal» (səh.18) (Kəmaləddin Məhəmməd ibni Təlhətüş Şafei). Bu mətləbi «Məhəmməd-dəxil»in (ərəb) adlı kitabından nəql edibdir.

[119] «Nurül-əbsar» səh.218 (Mö᾽min Şiblənci)

[120] Təzkirətül-xəvass, səh.198 (Ibni Cövzi)

[121] Әl-irşad (Şeyx Müfid)

[122] Təzkirətül-xəvass, səh.202 (Ibni Cövzi)

[123] Mədinətül-müaciz, səh.450

[124] Cəvahirul-kəlam, səh.147

[125] Nurül-əbsar, səh.149

[126] Şəzəratüz-zəhəb, 2-ci cild, səh.129

[127] Әl-bidayə vən-nihayə, 11-ci cild, səh.15

[128] Təskirətül-xəvass, səh.202 (Ibni Cövzi)

[129] Təzkirətül-xəvass, səh.203

[130] «Әl-füsulul-mühimmə fi əhvalin-əiimə» səh.290 (Ibni Səbbağ Maliki)

[131] «Sünnəni Әbu Davud» 4-cü cild, səh.104, 4282-ci hədis və «Әlfisulul-mühimmə» həzrət Məhdi (əc) haqqındakı babından.

[132] «Nəhcül-bəlağə», (Həzrət Әli (ə)-ın xütbə, məktub və qısa sözləri.)

[133] «Nəhcül-bəlağə»

[134] «Üsuli kafi» 1-ci cild. «Әt-tövhid» babı (Məhəmməd ibni Yə᾽qub Küleyni)

[135] Zikr edilən qaynaq

[136] Zikr edilən qaynaq

[137] Zikr edilən qaynaq.

[138] Zikr edilən qaynaq

[139] Zikr edilən qaynaq.

[140] Zikr edilən qaynaq

[141] Zikr edilən qaynaq

[142] Zikr edilən qaynaq

[143] Zikr edilən qaynaq

[144] Zikr edilən qaynaq

[145] Әllamə Təbatəbai (r.h.) «Әl-mizan fi təfsiril-Qur᾽an» adlı təfsir kitabında yuxarıdakı ayənin təfsirində qeyd edibdir ki, Bizim taqətimiz (gücümüz) olmayan şeydən məqsəd, insanı ilk başdan gücü yetişməyən bir şeyə mükəlləf qılınması deyildir. Çünki, bildiyiniz kimi bunu ağıl səhih bilmir və Allah-taalanın Qur᾽anda nəql etdiyi «Dedilər ki, biz eşitdik və itaət elədik» sözü də belə bir şeyin iradə olmadığına dəlildir. Bəlkə «Bizim taqətimiz olmayan şeylər»dən məqsəd, insanların elədikləri günahlar nəticəsində onlara və normalda təhəmmül olunmayan təkliflər göydən enən əzab, Məsx olmaq və buna bənzəyən əzablardır.(Әl-mizan təfsiri, 2-ci cild, səh.445)

[146] Üsuli kafi, 1-ci cild, cəbr və qədər babı (Kuleyni)

[147] Nəhcül-bəlağə (Sohi salehin tədqiq etdiyi çap, səh.481)

[148] Әl-mizan təfsiri 1-ci cild, Cəbr və Təfviz bəhsi. Әl-mizan da bu hədisi Şeyx Səduq (rə)-ının «Әt-tövhid» və «Üyunü əxbarü-Rza» kitabından nəql etmişdir.

[149] Әl-mizan təfsiri, Cəbr və Təfviz bəhsi, Әllamə Təbatəbai (r.ə.)

[150] Zikr edilən qaynaq

[151] Zikr edilən qaynaq

[152] Әbu Məhəmməd Həsən ibni Musa Növbəxti şiənin 3-cü hicri əsrindəki böyük alimlərindəndir.

[153] Firəqüş-şiə, səh.46 (Növbəxti)

[154] Məzdək firqəsi əski İranda vücuda gəlmiş bir firqədir. Bu firqə «Әnuşirəvan»ın babası «Qübad»ın şahlığı zamanında «Məzdək» adlı bir şəxs tərəfindən icad edilmiş və kitablarının adı «Distav»dır. Onlar da Manəvi firqəsi kimi nur və zülmət olaraq iki ilah olduğunu iddia etmişdir. İbni Nədimin «Fehrist» kitabına baxa bilərsiniz.

[155] Zindiqlər: onlardırlar ki, fikir hürriyyəti adı altında ilahi dinləri inkar etmişdirlər.

[156] Dəhrilər: Mülhid və inkarçı firqələrdəndir və aləmin bir yaradıcısının olmadığını və bu aləmdəki nizamın öz başına mövcud olduğunu iddia edirlər.

[157] Zikr edilən mənbə səh.60

[158] Zikr edilən qaynaq səh.44

[159] Zikr edilən qaynaq səh.45

[160] Zikr edilən qaynaq səh.45

[161] Zikr edilən qaynaq səh.21

[162] Zikr edilən qaynaq səh.38

[163] Zikr edilən qaynaq səh.43

[164] Müşkatül-ənvar fi Ğürərül-əxbar səh. 66 (Təbərsi)

[165] Biharul-ənvar, 47-ci cild, səh.378 (Әllamə Məclisi)

[166] Üsuli kafi 1-ci cild səh.269, (Küleyni)

[167] Məkarimül-əxlaq səh.39 (Təbərsi)

[168] Zikr edilən qaynaq səh.67 (Təbərsi)

[169] Zikr edilən qaynaq səh.66

[170] Zikr edilən qaynaq

[171] Zikr edilən qaynaq səh.72

[172] Zikr edilən qaynaq səh.77

[173] Üsuli kafi 2-ci cild, zülm qismi (Küleyni)

[174] Zikr edilən qaynaq

[175] Zikr edilən qaynaq

[176] Zikr edilən qaynaq

[177] Zikr edilən qaynaq

[178] Müşkatül ənvar, zülm fəsili səh.315 (Təbərsi)

[179] Zikr edilən qaynaq səh.316

[180] Zikr edilən qaynaq səh.318

[181] Zikr edilən qaynaq səh.316

[182] Zikr edilən qaynaq səh.316

[183] Biharul-ənvar 75-ci cild səh.372 (Әllamə Məclisi)

[184] Әl-imamüs-Sadiq, səh.139 (Məhmud Әbu-Zöhrə)

[185] Şiə alimlərinin böyüklərindəndir. 734-786 hicri illərində yaşamışdır

[186] «Әr-rövzətül-bəhiyyə fi şərhil-lümətüd-dəmeşqiyyə» 2-ci cild, səh.213 (Şəhid Sani)

[187] «Məqtəlül-Hüseyn» 1-ci cild səh.88 (Xarəzmi)

[188] «Әl-irşad» səh.204 (Şeyx Müfid)

[189] «Məqtəlül-Hüseyn» səh.141-142 (Әbdür-Rəzzaq Möqrim)

[190] Biharul-ənvar, 47-ci cild səh.325 (Әllamə Məclisi)

[191] Məqatilüt-talibin, səh.447 (Әbul Fərəc İsfəhani)

[192] Zikr edilən mənbə səh.455

[193] Zikr edilən mənbə səh.450

[194] Biharul-ənvar, 48-ci cild, səh.151 (Әllamə Məclisi)

[195] Zikr edilən mənbə səh.165

[196] İmam Zeynül-abidin (ə)-ın duaları «Səhifeyi Səccadiyyə» adlı bir müqəddəs kitabda toplanmışdır

[197] «Әlmənaqib» 4-cü cild imam Məhəmməd Baqir (ə)-an Şama aparılması məsələsi (İbni Şəhr Aşur)

[198] Zikr edilən qaynaq

[199] «Dəlailül-immə», imam Məhəmməd Baqir (ə)-ın həyatı (Məhəmməd ibni Cərir Təbəri)

[200] «Әl-imamüs-sadiq səh. 138 (Məhmud Әbu Zöhrə)

[201] «Təzkirətül-xəvass» səh.359 (Sibt İbni Cövzi)

[202] «Әl-füsulul-mühümmə», imam Həsən Әsgəri (ə)-ın həyatı (İbni Səbbağ Maliki)

[203] «Bidayətül-Müctehid» 1-ci cild, səh.125. Bu mətləbi Məhəmməd Cavad Muqniyənin «Әl-fiqhü ələl-məzahibil-xəmsə» kitabından nəql edibdir.

[204] «Әl-fiqhü ələl-məzahibil-xəmsə» (Şeyx Məhəmməd Cavad Muqniyə)

[205] Zikr edilən mənbə

[206] Cinayət müqabilində tə᾽yin оlunmuş cəza tədbiri

[207] Ali Imran-103,105

[208] Rum-30,32

[209] Nisa-59

[210] Mö᾽munun-52

[211] Әnfal-46

[212] Hicr-9

[213] Sünənü Әbi Davud, 4-cü cild səh. 350 (Әbu Davud)

[214] «Әlmənaqib» 5-ci cild, səh.44 (Xarəzmi). Bu mətləbi «Әlhəqaiqü fil-cəvamei vəl-fəvariq» 1-ci cild, səh.123 (Şeyx Həbib Ali İbrahimin kitabından nəql edib.)